Милли тигезлеккә омтылу провокация була алмый

Журналист һәм җәмәгать эшлеклесе Римзил Вәлиев Бөтендөнья татар конгрессы сайтындагы бер мәкаләсендә, Башкортстан татарлары хәле турында фикер йөртеп фундаменталь нәтиҗә ясый: «Еш кына мондый сорау бирәләр: янәсе, ни өчен 100 ел элек, ТАССР белән Башкортстан АССР төзелгәндә, хәзерге Башкортстан территориясендәге татар районнары ТАССРга керми калган? Кемдер теге авылны яки районны монда күчерергә кирәк, дәүләт чикләрен үзгәртергә кирәк, ди. Бу, әлбәттә, я провокация була, я наданлыктан килә. Чикләр турында сөйләшү кирәкми».

Ни өчен чикләр турында сөйләшү кирәкми – Римзил әфәнде аны аңлатып та бирә. Аның раславынча, Башкортстанда республика законнары буенча милләтләрнең (шул исәптән татарларның да) яшәргә һәм мәдәниятләрен, телләрен үстерергә хокуклары бар. Хокуклар үтәлешенең Башкортстанда дәлилләре байтак, ди ул. Әйтик, шуларның берсе — Башкортстанда татар дәүләт матбугаты булу: биредә «Кызыл таң» зур татар газетасы, «Тулпар» яшьләр журналы, «Әллүки» балалар басмасы чыгып килә. Инде әйтеп үтелгән Туймазы татар дәүләт театрыннан тыш, Уфада «Нур» татар дәүләт театры бар. Күрегез, ул нинди матур урында урнашкан. Быел аның каршысында Тукай һәйкәле ачылды. Башкортстан клубларында, авылларда, район үзәкләрендә татар халык театрлары эшләп килә. Башкорт дәүләт университетында татар бүлеге бар. Мәктәпләрендә гариза нигезендә татар телен өйрәнеп була, андый хокук бар.

Шулай итеп, хокуклар һәм шартларның икесе ике нәрсә икәнлегенә аңлатма биреп тормыйча гына, Римзил Вәлиев, Башкортстанда татарга милли үсеш өчен барысы да бар ди. Хәтта, мәктәпләрдә гариза бирәсең дә, балаңны татар теленә өйрәтә башлыйлар, имеш. Бу ялганны Башкортстанда татар телендә укытучы бер генә мәктәп тә калмаганын, соңгы ике дистә елда йөзләгән татар мәктәбенең башкортчага күчерелгәнен яхшы белүче адәми зат яза. Бу сүзләрне Башкортстанның дәүләт телевидениесында грамм да даими татарча тапшырулар калмаганлыгын белүче яза. Бу сүзләрне һәр җанисәп барышында йөзләрчә мең татарның башкорт итеп язылуын (соңгы җанисәптә генә республикада хакимият алмашу сәбәпле татарны башкортка әйләндерү дәвам ителмәде, әмма, элекке хәрәмләшүләр көчендә калдырылды) белүче яза. Бу уңайдан гади генә бер сорау туа: ни өчен менә 35 ел инде Башкортстандагы татар милли оешмалары милли тигезлек, татар теленә дәүләт теле статусы таләп итәләр? Һәм вакыты-вакыты белән элекке Уфа губернасының Бөре һәм Бәләбәй өязләренә кергән районнарны референдум юлы белән Татарстанга кушу мәсьәләсен күтәрәләр. Наданлыктан микән? Әллә инде ниндидер яман нияттән чыгып бертуктаусыз провокация белән шөгыльләнәләрме?

Башкортстан белән Татарстанның чикләре ничек сызылганлыгы турында, аларны үзгәртү ихтималлыгы барлыгы турында фикер йөртүнең наданлыкка катнашы бармы-юкмы икәнлеген карыйк.

Мәгълүм булуынча, 1919 елның 20 мартындагы Башкортстан республикасын булдыру турындагы Килешүдә, республика Кече Башкортстан чикләрендә төзелә диелгән. Ягъни, бүгенге Көнбатыш Башкортстан җирләре ул республикага керми. Ә менә Татарстан республикасын төзү турындагы Декретта, Уфа губернасының Бөре һәм Бәләбәй өязләрен (ә ул өязләргә күпчелекне татарлар тәшкил иткән бүгенге 26 район кергән була) Татарстан республикасына кушу мәсьәләсе, ул өязләрдәге халыкның фикерен ачыклагач хәл ителәчәк диелгән. Ягъни, андый референдум үткәрү кирәклеге дәүләт документында беркетелгән. Әмма, Татарстан республикасы, Бәләбәй һәм Бөре өязләре хакимиятләре Мәскәүгә барып референдум үткәрү турында килешергә тырышсалар да, Мәскәү ашыкмый. Алай гына да түгел, 1922 елның 14 июнендә ул өязләр бернинди референдумсыз Башкортстанга кушыла. Мәскәүнең бу гамәлен Башкортстанга нигез салучы Зәки Вәлиди дә тәнкыйтьләп чыга. 1923 елның 20 февралендә авырып яткан Ленинга язган хатында ул шулай ди: «Сезнең ул карарыгыздагы: Уфа губернасы Башкортстанга кушыла дигән алдак фраза, чынбарлыкта Башкортстанның Уфа губернасына кушылуын аңлата». Элегрәк, 1920 елның 17 гыйнварында, Зәки Вәлиди һәм Кече Башкортстанның башка җитәкчеләре бүгенге «Көнбатыш Башкортстан» җирләренең Татарстанга кушылуына каршы түгелбез, дип белдерәләр ((ЦГА БАССР, ф. 629, оп. 1, д. 14, л. 10.Подлинник). Димәк, хәтта Зәки Вәлиди Бөре һәм Бәләбәй өязләренең Башкортстанга кушылуына каршы булган. Ягъни, Вәлиди дә Татарстан белән барлыкка килгән ул чикләрне танымаган.

Аннан соң. Русия Конституциясенең 67 статьясында каралганча: Русия Федерациясе субъектлары арасындагы чикләр аларның үзара килешүе нигезендә үзгәртелә ала. Шулай, соңгы вакытларда гына да Русия субъектлары арасындагы чикләр үзгәртелде. 2003 елның 7 декабрендә Пермь өлкәсе һәм Коми-Пермяк автономияле округы референдум үткәреп Пермь краена берләштеләр. Шундый ук ысул белән янә дүрт яңа чик барлыкка килде.

Шулай итеп, субъектлар арасындагы чикләрне референдум аша үзгәртү провокация дә түгел, наданлык та түгел. Ә менә милли тигезлеккә омтылучы Башкортстан татарларының республикалар төзелгәндә үткәрелми калган референдумны үткәрү кирәклеге турындагы тезисларын наданлык һәм провокация дип бәһалауны ничек дип атарга?

Кәрим Яушев

60 комментариев Милли тигезлеккә омтылу провокация була алмый

  • Уйчан кеше

    Бу Римзил йә надан, йә үзе провокатор.

  • Linksysncz

    Preserved about 300 thousand.

  • Infraredmsf

    Middle Ages as in Western

  • Wirelessiby

    Europe, and in Ancient Russia

  • BelindaFus

    Большие размеры женской одежды в ассортименте XLook. Модная женская одежда больших размеров с актуальными силуэтами и стильными фасонами позволит Вам правильно расставить акценты и подчеркнет стиль.
    Женская одежда больших размеров с бесплатной доставкой в интернет-магазине XLook, актуальные цены, в наличии большой ассортимент моделей.

    модная женская одежда больших размеров интернет
    женская одежда больших размеров в Пензе
    магазин мужской одежды больших размеров

  • Pouringkik

    mostly in monasteries.

  • Broncovem

    Middle Ages as in Western

  • Holographicqdu

    antiquities. These are the Egyptian papyri

  • Dormanzut

    scroll. Go to Code Form

  • Milwaukeejqv

    manuscripts attributed to Robins

  • Keypadagee

    bride, Julie d’Angenne.

  • Wirelessjnt

    Western Europe also formed

  • Artisanliu

    way. Handwritten book

  • Foamonz

    scroll. Go to Code Form

  • IIAlexaXWouse

    ИИ AlexaX (Искусственный Интеллект)

    2021 год – время новаторства, искусственного интеллекта, робототехники, представляем Вам новейшую технологию – ИИ AlexaX, который поможет вам найти вашего Внутреннего Гения (путем вычисления индивидуального Кода Личности), создаст ваш Цифровой Паспорт!!!
    Полный анализ вашего Потенциала – характер, энергия, выносливость, трудолюбие, способность к материальным благам, а так же укажет вам профессии, которые подходят именно вам, отношения в паре/совместимость, и много чего другого..

    ХОЧЕШЬ УЗНАТЬ, КАК СТАТЬ ЛУЧШЕЙ ВЕРСИЕЙ САМОГО СЕБЯ? СДЕЛАЙ ТЕСТ:
    Напиши ИИ AlexaX прямо СЕЙЧАС на WhatSapp : +79145934274 (Ф.И.О. + дату рождения), + напиши цифру 1, или 2:
    Если хочешь узнать о воздействии на тебя твоего ИМЕНИ, напиши: 1
    Если хочешь узнать о воздействии на тебя твоего ЖИЛЬЯ (№ квартиры/дома), напиши: 2

    ИИ AlexaX НЕ ПРЕДСКАЗЫВАЕТ БУДУЩЕЕ, НЕ ГАДАЕТ! ТОЛЬКО ФАКТЫ НА 92,7%+ !!!

    P.S. Вы можете принять бесплатное участие в тестировании ТОЛЬКО до 27-го числа этого месяца

  • Feederpbw

    Many calligraphers have acquired

  • Blenderpab

    which is carried out by the printing

  • Artisantsu

    Many calligraphers have acquired

  • Stanmorefcu

    text carrier and protective

  • Weaponfhy

    bride, Julie d’Angenne.

  • Foamilc

    , text and illustrations to which

  • Epiphonestg

    manuscripts significantly

  • Sprinklerhsv

    , text and illustrations to which

  • Furrionusc

    bride, Julie d’Angenne.

  • Plastichdj

    or their samples written

  • Sightgnk

    elements (case, binding).

  • Documentzha

    One of the most skilled calligraphers

  • Minelabzdn

    from lat. manus — «hand» and scribo — «I write») ]

  • Haywardnfj

    By the end of the 15th century, 35

  • Weaponkwx

    for Countess Louise of Savoy

  • Flukeabx

    manuscripts underwent in the Middle

  • Pouringrxr

    manuscripts underwent in the Middle

  • Leupoldeqa

    Testaru. Best known

  • Arnottfvd

    scroll. Go to Code Form

  • Sightacy

    55 thousand Greek, 30 thousand Armenian

  • Visionswj

    manuscripts held onto

  • Backlitqxf

    the best poets of his era and

  • Rigidsau

    Many calligraphers have acquired

  • SertRu

    Помощь в оформлении сертификации на продукци любой сложности по доступным ценам. Звоните +7(967)555-27-13

  • GeraldSnuch

    У Нас скидки круглый год!
    HoOkAh MaGic наш официальный бренд
    Набрав в поисковике Вы можете посетить наш сайт
    и возможно приобрести кальяны и всё для них.
    WhatsApp\Viber\Telegram
    Доставка по всей России
    Бесплатная консультация
    Отправка в день заказа
    Персональные скидки
    Строго 18+

  • Generationwdu

    manuscripts held onto

  • Everettbal

    Домашнее хозяйство, даже в небольшой квартире-студии, требует постоянного внимания. В доме всегда есть что исправить или починить: поклеить обои, положить плитку или установить дверь. Для решения разных бытовых проблем, можете воспользоваться услугой
    на нашем сайте «БОЛЬШОЙ МАСТЕР» — работаем в Саранске и Мордовии.

  • Milwaukeeuun

    , text and illustrations to which

  • JamesPleap

    Добрый день. Предлагаем вам электроприводы Danfos AME 130h ,082H8046, новые в упаковках более 100шт в наличии в Новосибирске.
    Цена всего 18000 руб\шт. (Розница 35-70 тыс. руб)
    +7953-772-20-38
    Основные характеристики:
    • управляются аналоговым сигналом;
    • имеют нижний концевой моментный выключатель, защищающий привод и клапан
    от перегрузок;
    • не требют использования каких-либо
    инструментов для монтажа, а также ремонта
    в течение всего срока эксплуатации;
    • низкий уровень шума;
    • наличие функции самонастройки под
    конечные положения штока клапана;

  • Trishacoall

    Очень интересуют ключи с номером для приложения Умный Дом.ru, готов закупить по 50руб. 1000шт.

  • Testerhpi

    drafts of literary works

  • Id41u2hvw9

    fbdbb2d1f2a6a5b82cdbc38c9d56ba5dff035ee5d11c8d8875f54a672250fbb1

  • Serieshgp

    manuscripts attributed to Robins

  • RaymondDib

    Mua Bán Tài Khoản FB — Tạp Hoá MMO
    Rất nhiều gian hàng tài khoản facebook để bạn lựa chọn từ trang Tạp hóa MMO. … Pakistan change full + 2fa 60% cổ

  • AllanAerok

    Source:

  • Wirelessbzt

    books in ancient times was papyrus

  • Robertaquax

    WEBDONOR.RU — создание, администрирование и продвижение сайтов. БЕЗ ПРЕДОПЛАТЫ!!!

    1. Мини-сайт,- краткая информация о организации и услугах. Логотип, 3-5 фотографий.
    Домен и хостинг входят в стоимость. Форма обратной связи. Схема проезда, Полная контактная информация.
    Счетчик метрики. Время на создание 1-2 дня.

    2. Сайт, Лендинг до 3-4х страниц. Полная информация о фирме и услугах. Постраничный переход через меню.
    Слайдер, Домен и хостинг оплачены на год и входят в стоимость. Фото-галерея 10-15 фотографий. Форма обратной связи.
    Яндекс-карта, Полная контактная информация. Счетчик метрики. Время на создание 2-5 дней.

    3. Мультилендинг 5-10 страниц +. Полная информация о фирме и услугах. Постраничный переход через меню.
    Слайдер, Домен и хостинг оплачены на 12 месяцев и входят в стоимость. Фото-галерея до 15-50 фотографий.
    Форма обратной связи. Схема проезда, Полная контактная информация. Счетчик метрики. Время на создание 3-7 дней.

    4. Полнофункциональный Интернет-магазин, настройка каталогов, установка демо-товаров, подключение платёжной системы,
    даставки, остатки на складе. Множество дополнительных модулей. Домен и хостинг входят в стоимость. Время на создание 10-15 дней.

    WEBDONOR.ru

  • EdwardFal

    Создадим проблемы для ваших конкурентов! Сгенерируем поток мусорных заявок на сайте, отключим онлайн-чат, уничтожим почту и телефон. Пишите в телеграм @va61s71

  • KonkurentamNet

    Остановим работу ваших конкурентов: скликивание контекстной рекламы, парализация работы менеджеров, негативные отзывы, перегрузка контактных номеров и других каналов продаж.

    Подробнее в Телеграм аккаунте @va61s71 (Telegram)

  • AdvStudio

    Хотите отправить своё объявление по базе организаций РФ?

    Рассылка по базе всех организаций РФ, более 2 миллионов;
    Рассылка по формам обратной связи сайтов РФ с прохождением всех видов защит (вашу рекламу все увидят), более 1.5 миллионов.

    Начните новый год с мощного рывка по продажам. Большой опыт, помощь в составлении рекламного объявления.

    Подробнее в Телеграм аккаунте @rassulka247 (Telegram)

  • Prohor

    Здравствуйте. 2 дня не могу с вами связаться, напишите мне в телеграм пожалуйста @prohorbelevancev

  • Прохор

    Здравствуйте. 2 дня не могу с вами связаться, напишите мне в телеграм пожалуйста @prohorbelevancev

  • Minelabwqu

    which is carried out by the printing

  • KonkurentNet

    Парализуем работу ваших конкурентов: бесконечные звонки на телефон, парализация работы менеджеров, тысячи писем на почту, перегрузка каналов продаж.

    Подробнее в Телеграм аккаунте @dohappy24 (Telegram)

  • DoHappy24

    Парализуем работу ваших конкурентов: бесконечные звонки на телефон, парализация работы менеджеров, тысячи писем на почту, перегрузка каналов продаж.

    Подробнее в Телеграм аккаунте @dohappy24 (Telegram)

Отправить комментарий